13. Św. Hilary z Poitiers

Hilary urodził się ok. 301 roku w Poitiers. Pochodził z zamożnej pogańskiej rodziny. Otrzymał gruntowne wykształcenie humanistyczne. Był retorem. Do chrztu dojrzewał, a prowadziły go ku Bogu studia nad Pismem Świętym. Chrześcijaninem stał się w 345 roku jako dojrzały, żonaty i posiadający córkę mężczyzna. Kilka lat później, został wybrany biskupem. Celibat nie był bowiem w pierwszych wiekach Kościoła obowiązującym zwyczajem, więc Hilary

„…za zgodą małżonki zaprowadził w swym domu życie klasztorne i zaczął się sposobić do stanu duchownego”  (Żywoty Świętych Pańskich na wszystkie dni roku - Katowice/Mikołów 1937r.)

 
Czas sprawowania przez Hilarego funkcji przełożonego wspólnoty wierzących w Poitiers przypada na moment wyjątkowo trudny dla Kościoła. Arianie, którzy negowali bóstwo Chrystusa, uważając Go tylko za doskonałe stworzenie, zyskiwali coraz więcej zwolenników. W Beziers w 356 roku, synod nazwany przez naszego patrona synodem „fałszywych apostołów” doprowadził do jego wygnania. Hilary przez kilka lat musiał przebywać we Frygii, na terenie Azji Mniejszej. Jak się jednak okazało z jeszcze większym zaangażowaniem walczył z poglądami Ariusza. I nadal, choć z oddalenia, dbał o swoje owieczki. Pisał listy do wiernych i rozprawy teologiczne. Jego walka o Kościół w ojczyźnie zarówno w czasie wygnania, jak i po powrocie, kiedy mógł bezpośrednio oczyszczać serca wiernych z herezji sprawiła, że otrzymał przydomek „Obrońcy Galii”. To właśnie on doprowadził do zorganizowania synodu w Paryżu, który potępił arian i przyjął Nicejski symbol wiary.

W czasie wygnania Hilarego na Wschodzie, kara, którą na niego nałożono była okazją do zgłębiania greki, historii sporów z arianami, a także dorobku teologicznego tamtejszego Kościoła. I jak wskazywał Benedykt XVI, mówiąc naszym patronie, że „Przeciwstawiając się zawsze stanowczo radykalnym arianom, św. Hilary przejawia pojednawczego ducha wobec tych, którzy godzili się wyznać, że Syn jest podobny do Ojca co do istoty, oczywiście starając się prowadzić ich do pełni wiary…”  Jego działalność na rzecz porozumienia między Wschodem a Zachodem sprawiła, że obdarowano go również określeniem „pierwszy ekumenista”.
Biskup Hilary zmarł w 367 roku. Pozostawił po sobie ogromny i różnorodny dorobek pisarski – dzieła o charakterze egzegetycznym, polemiczno-teologicznym czy też wspomniane wcześniej hymny. Szczególne miejsce zajmuje wśród nich Komentarz do Ewangelii Mateusza, który jest najstarszym napisanym po łacinie i zachowanym do naszych czasów. Kolejnymi, na które warto zwrócić uwagę są: dzieło O Trójcy Świętej, czy też napisana na wygnaniu Księga Synodów, albo przygotowane pod koniec życia Traktaty o Psalmach. 

W ikonografii św. Hilary ukazywany jest w stroju biskupim. Atrybutami są: księga, laska pasterska, mitra, pióro pisarskie, piorun; smok lub wąż – odnoszące się do arian.

W czasie wygnania Hilarego na Wschodzie, kara, którą na niego nałożono była okazją do zgłębiania greki, historii sporów z arianami, a także dorobku teologicznego tamtejszego Kościoła. I jak wskazywał Benedykt XVI, mówiąc naszym patronie, że

„Przeciwstawiając się zawsze stanowczo radykalnym arianom, św. Hilary przejawia pojednawczego ducha wobec tych, którzy godzili się wyznać, że Syn jest podobny do Ojca co do istoty, oczywiście starając się prowadzić ich do pełni wiary…” (Benedykt XVI, Audiencja generalna, 10 października 2007)  

Jego działalność na rzecz porozumienia między Wschodem a Zachodem sprawiła, że obdarowano go również określeniem „pierwszy ekumenista”.

Biskup Hilary zmarł w 367 roku. Pozostawił po sobie ogromny i różnorodny dorobek pisarski – dzieła o charakterze egzegetycznym, polemiczno-teologicznym czy też wspomniane wcześniej hymny. Szczególne miejsce zajmuje wśród nich Komentarz do Ewangelii Mateusza, który jest najstarszym napisanym po łacinie i zachowanym do naszych czasów. Kolejnymi, na które warto zwrócić uwagę są: dzieło O Trójcy Świętej, czy też napisana na wygnaniu Księga Synodów, albo przygotowane pod koniec życia Traktaty o Psalmach. 

W ikonografii św. Hilary ukazywany jest w stroju biskupim. Atrybutami są: księga, laska pasterska, mitra, pióro pisarskie, piorun; smok lub wąż – odnoszące się do arian.