W VII wieku Jerozolima została zdobyta przez muzułmanów i rozpoczął się proces narzucania islamu siłą całemu ówczesnemu światu. W VIII wieku muzułmanie opanowali Afrykę Północną, a potem Hiszpanię. Przez jakiś czas ich ekspansję ograniczały wyprawy krzyżowe.
W drugiej połowie XVI wieku muzułmanie dysponowali ogromną flotą. Sułtan Selim II – „pan całej ziemi” – jak się nazywał, chciał przejąć śródziemnomorskie porty, które należały do chrześcijan i ruszyć na podbój Rzymu i całej Europy.
Papież Pius V zorganizował flotę ok. 200 okrętów Świętej Ligi, która wyruszyła, by stawić czoło ok. 250 okrętom muzułmańskim. Była to jedna z najkrwawszych bitew morskich w dziejach świata. Marynarze Świętej Ligi zatopili sześćdziesiąt okrętów tureckich, około 120 zdobyli, uwolnili kilkanaście tysięcy chrześcijan – galerników. Zginęło prawie 30 tysięcy marynarzy muzułmańskich, kilka tysięcy wzięto do niewoli.
Pius V był świętym papieżem, wielkim czcicielem Maryi. Żarliwie modlił się na różańcu. Kronikarze odnotowują, że w czasie bitwy, w niemalże mistycznej ekstazie miał wizję Maryi, która spokojnym wzrokiem patrzyła na niego i ochraniała flotę chrześcijańską. Miał ponoć przepowiedzieć wynik bitwy na dwa tygodnie przed tym, zanim kurier z wiadomością dotarł z miejsca batalii do Rzymu.
W wydanej niedługo potem encyklice, stwierdził:
„Pragniemy szczególnie, aby nigdy nie zostało zapomniane wspomnienie wielkiego zwycięstwa uzyskanego od Boga przez zasługi i wstawiennictwo Najświętszej Maryi Panny w dniu 7 października 1571 roku, odniesione w walce przeciw Turkom, nieprzyjaciołom wiary katolickiej”.
Papież Pius V ogłosił 7 października świętem Matki Bożej Zwycięskiej. Jego następca, Grzegorz XIII, zmienił nazwę na Święto Różańca. Klemens XII w 1716 roku nakazał obchodzenie tego święta na całym świecie i przeniósł je na pierwszą niedzielę października. Pod koniec XIX wieku Leon XIII dodał do Litanii Loretańskiej wezwanie: „Królowo Różańca świętego – módl się za nami” i ustanowił październik miesiącem modlitwy różańcowej. Pius X na początku XX wieku ponownie nakazał obchodzić Święto Różańca 7 października, a od Pawła VI, od 1969 roku obchodzone jest ono jako święto Najświętszej Maryi Panny Różańcowej.
Maryja jest Matką Bożą Różańcową, choć sama nie znała różańca w swoim ziemskim życiu. Jako pobożna Żydówka modliła się na co dzień psalmami. Nie posługiwała się formułami modlitewnymi. Słuchała i rozważała Słowo Boże.
„Różaniec pojawił się w późnym średniowieczu jako pomoc dla prostych, nie umiejących czytać i pisać mnichów, którzy, nie mogąc modlić się psalmami, powtarzali Pozdrowienie anielskie i Ojcze nasz, medytując nad tajemnicami historii zbawienia… Stopniowo wyszedł on poza kręgi mnichów i upowszechnił się w całym Kościele zachodnim”.
Tradycja przekazuje też, że Maryja objawiła się św. Dominikowi Guzmanowi, ofiarowała mu różaniec i zachęciła, by rozpropagował go na całym świecie. Dlatego dominikanie mają wielkie zasługi w rozpowszechnianiu modlitwy różańcowej. Maryja jest Matką Różańcową nie dlatego, że sama odmawiała różaniec, ale dlatego, że istotą tej modlitwy jest Jej postawa: słuchania i rozważania w sercu wielkich dzieł Boga.