Imię Jakub pochodzi z hebrajskiego źródłosłowu „skeb", które znaczy „chronić" i może być tłumaczone jako: „niech Jahwe chroni". W gronie Apostołów było dwóch o imieniu Jakub. Większy, czy Starszy, był synem Zebedeusza. Mniejszy, czy Młodszy, wspomniany jest jako syn Alfeusza. Św. Jakub Większy pochodził z Betsaidy. Był starszym bratem Jana. Obaj byli rybakami i współpracowali z Szymonem Piotrem, zanim Jezus powołał ich na Apostołów. Jakub wspominany jest w Ewangeliach w 18 fragmentach, co świadczy o jego znaczącym miejscu w gronie dwunastu Apostołów.
Był człowiekiem odważnym i zdecydowanym. Kiedy Jezus powołał Jakuba i Jana nad jeziorem, oni „natychmiast zostawili sieci" i poszli za Nim. To słowo „natychmiast" pokazuje gotowość do pójścia za Jezusem, pójścia w nieznane. Tego możemy się uczyć od Jakuba. Nie szukać bezpieczeństwa i pewności, ale dać się powołać Jezusowi na Jego drogę i nie zwlekać z odpowiedzią. Jakub był człowiekiem porywczym, prawdziwym ‘synem gromu’. Kiedy Samarytanie nie chcieli przyjąć Jezusa, bo zmierzał do Jerozolimy, Jakub razem z bratem chcieli sprowadzić na nich ogień z nieba i zniszczyć ich.
Jakub towarzyszył Jezusowi w uprzywilejowanych momentach Jego misji. Był przy wskrzeszeniu córki Jaira, w czasie przemienienia na Górze Tabor i w modlitwie w Ogrójcu. W domu Jaira mógł doświadczyć, że Jezus jest prawdziwie Panem życia i śmierci, nawet wbrew powątpiewaniu i wyśmiewaniu przez innych. Razem z Piotrem i Janem dane mu było doświadczyć przedsmaku chwały nieba, Boga w swoim majestacie, który działa w historii. Mojżesz i Eliasz są tego wyraźnym znakiem. W Ogrójcu musiał się skonfrontować z cierpieniem i upokorzeniem Jezusa, Jego całkowitym wyniszczeniem. To przeżycie z pewnością skorygowało jego wizje z Góry Przemienienia i pomogło mu dojrzeć w wierze.
Tę dojrzałość w wierze okazał przede wszystkim przez męczeństwo. W ten sposób wypełniło się słowo wypowiedziane o nim przez Pana. Kiedy matka Jakuba i Jana, wraz z synami w czasie publicznej działalności Jezusa, prosiła Go, aby w Królestwie Niebieskim zasiadali oni po Jego prawej i lewej stronie, wywołało to oburzenie pozostałych. Jezus powiedział im wtedy: „nie wiecie, o co prosicie”, a potem dodał: „kielich mój pić będziecie”. I tak właśnie się stało.
Jakub był pierwszym z grona Apostołów, który przelał krew za Jezusa. Wspomina o tym lakonicznie św. Łukasz w Dziejach Apostolskich. Pisze, że Herod zaczął prześladować Kościół, ściął mieczem Jakuba. Apostoł został stracony w roku 44, bez procesu, w więzieniu, w pośpiechu, bez udziału ludu, aby nie przypominać ludziom procesu Chrystusa.
Jedna z tradycji mówi o tym, że Jakub po Zesłaniu Ducha Świętego udał się do Hiszpanii, aby tam głosić Ewangelię. Inna tradycja mówi o tym, że do Santiago de Compostela sprowadzono w IX wieku ciało, relikwie Świętego. Sanktuarium w Santiago stało się jednym z najbardziej popularnych w Europie i na świecie. Stało się także celem licznych pielgrzymek.
Św. Jakub jest patronem zakonów rycerskich walczących z Islamem, hospicjów i szpitali, pielgrzymów i sierot. W ikonografii przedstawiany jest jako mężczyzna o silnej budowie ciała lub jako pielgrzym. Jego atrybuty to: bukłak, kij pielgrzyma, zwój i miecz.