Urodził się około roku 969 w Ostrzyhomiu. Był synem księcia węgierskiego Gejzy z dynastii Arpadów i Sarolty, córki władcy Siedmiogrodu. Dano mu na imię Vajk. Niektórzy uważają, że chrzest przyjął z rąk św. Wojciecha, choć pewne jest, że przyszły męczennik udzielił mu sakramentu Bierzmowania. Na chrzcie dano mu na imię Stefan, ku czci św. Stefana I, papieża z III wieku, albo też dlatego, że po grecku „stefanos" znaczy „ukoronowany". Wybór imienia na pewno nie był przypadkowy.
Kiedy książę dorósł, jego ojciec zwołał zjazd i ogłosił, że Stefan będzie następcą tronu, wprowadzając tym samym zasadę sukcesji, której nie było w tradycji plemion madziarskich.
W roku 996 Stefan pojął za żonę Gizelę, córkę bawarskiego księcia Henryka, zwanego Kłótliwym i stał się szwagrem przyszłego cesarza. To sprawiło też, że w wojnie cesarza z polskim królem Bolesławem Chrobrym, walczył po stronie władcy Niemiec.
Po śmierci Gejzy w 997 roku, Stefan objął rządy w kraju. Węgry były rozbite na dzielnice i podzielone. Niewątpliwie, wielką zasługą Stefana było zjednoczenie i wzmocnienie państwa. Niedługo potem Stefan utworzył metropolię w Ostrzyhomiu i pięć biskupstw. W roku tysięcznym papież Sylwester II w porozumieniu z cesarzem Ottonem III przysłał Stefanowi złotą koronę i list, w którym uznaje go za katolickiego króla Węgrów. W ten sposób papież niejako pozwolił Węgrom na uniezależnienie się od cesarstwa i od niemieckiej struktury administracyjnej Kościoła.
W pamięci potomnych Stefan I pozostał jako dobry i mądry władca. Wprowadzał prawa, które zapewniły państwu ład i dobrobyt. Budował silną i sprawną organizację kościelną, bo wiedział, że na tej bazie zbuduje solidne fundamenty państwa. Sprowadzał zatem na Węgry księży i zakonników. Budował kościoły i fundował klasztory. Przy pomocy duchowieństwa budował solidną administrację. Podzielił państwo na okręgi, którymi łatwiej mu było zarządzać.
Uniezależnienie państwa i kościoła od cesarstwa nie przebiegało tak spokojnie i bezboleśnie. Broniąc politycznej i kościelnej samodzielności, w roku 1030, Stefan stoczył wojnę z cesarzem Konradem II, zakończoną traktatem pokojowym i wyznaczeniem granic wpływów.
Niedługo po tym sukcesie politycznym Stefan I przeżył swoją osobistą tragedię. Zmarł jego jedyny syn, św. Emeryk. Stefan liczył na to, że będzie on następcą tronu. Po śmierci syna, na widok intryg i walk pałacowych o tron, na następcę król wyznaczył swojego siostrzeńca Piotra Orseolo.
Stefan I zmarł 15 sierpnia 1038 roku i został pochowany w Białogrodzie Stołecznym. Jego relikwie spoczęły w katedrze w Szekesfehervar, którą sam zbudował.
Papież Grzegorz VII w roku 1083 zezwolił na uroczyste „podniesienie" relikwii Stefana, co wówczas równało się oficjalnej kanonizacji.
W ikonografii św. Stefan jest ukazywany w stroju królewskim, w koronie. Jego atrybutami są: chorągiew z Matką Bożą, której był wielkim czcicielem i nazywał „Wielką Panią Węgrów"; to także glob z zatkniętym krzyżem – symbol działalności misyjnej; korona i makieta kościoła.